Viðhorfsbreytingar í skógrækt
„Þegar meta skal loftslagsáhrif skógræktar er því ekki nóg að reikna út hve mikið skógurinn hafi bundið af CO2, heldur þarf einnig að skoða hvaða breytingar verða á endurskini sólarljóss þegar trjáplönturnar vaxa úr grasi,“ skrifar Ólafur S. Andrésson lífefnafræðingur og prófessor emeritus um niðurstöður nýrrar rannsóknar á skógrækt sem loftslagsaðgerð.
Sjá líka færslu á Facebook síðu Heimildarinnar.
Varað við skógrækt sem loftslagsaðgerð í nýrri rannsókn
Í viðtali við Þóru Ellen Þórhallsdóttur, prófessors í grasafræði við Háskóla Íslands, er fjallað um nýlegar greinar í Nature og Science um áhrif skógræktar á endurskin: „Niðurstaðan úr báðum þessum greinum sem eru birtar í tveimur virtustu vísindatímaritum heims er að vara eindregið við skógrækt sem loftslagsaðgerð án þess að skoða svæðisbundnu áhrifin á endurkast af inngeislun sólar.“ segir Þóra Ellen.
Sjá nánar Nature communications: Accounting for albedo change to identify climate-positive tree cover restoration.
Loftslagsskuldbindingar Íslands
Góð samantekt Hrafnhildar Bragadóttur á helstu skuldbindingum Íslands sem varða samdrátt í nettólosun gróðurhúsalofttegunda.
Í landsframlagi gagnvart Parísarsamningnum kemur fram að Ísland vinni með ESB, aðildarríkjum þess og Noregi að sameiginlegu markmiði um 55% samdrátt í nettólosun gróðurhúsalofttegunda fyrir 2030, miðað við 1990. Samvinnan felur í sér að Ísland tekur þátt í þremur lykilkerfum ESB sem ætlað er að draga úr nettólosun í Evrópu: kerfi um skiptingu ábyrgðar, landnotkunarkerfi og viðskiptakerfi með losunarheimildir.
Telja fyrirhugaðan kolefnisskóg ógna fuglalífi
Tugir spóa-, heiðlóu- og rjúpnapara missa búsvæði sín ef verður af ræktun skógar í landi Saltvíkur í Norðurþingi. Náttúrustofa Norðausturlands hefur hvatt sveitarfélagið til þess að hætta við áformin, en framkvæmdaráð telur ekki ástæðu til.
Biodiversity Conference Nov 2023 – RGU Law School
Nature Futures – Where are we? What’s the agenda?
Fyrirlestur Rogers Crofts, fyrrverandi framkvæmdastjóra Scottish Natural Herritage, um náttúruverndarmál í Skotlandi. Roger er vel kynntur á Íslandi en hann hefur oft (33 sinnum!) komið til landsins, kynnt sér vel íslensk umhverfismál og haldið fjölda fyrirlestra hér á liðnum árum (sjá nánar hér)
Skógrækt er ekki alltaf sjálfsögð sem loftslagsaðgerð
„Ég skora á yfirvöld og sveitarfélög að endurskoða aðgerðaráætlanir sínar og skipulag um landnýtingu með það í huga að stöðva ósjálfbæra skógrækt í nafni loftslags,“ skrifar Ingibjörg Svala Jónsdóttir, prófessor í vistfræði. „Ef ekki er rétt að málum staðið er hætt við að ný og oft ófyrirséð vandamál skapist.“
Grænþvottur Stjórnarráðsins
Sigfús Bjarnason skrifar um kolefnisjöfnun Stjórnarráðsins. „Ef sömu rök væru notuð við gerð fjárlagafrumvarpa væri það hliðstæða þess að ríkissjóður væri talinn í jafnvægi ef útgjöld ársins væru jafn mikil og samanlagðar tekjur næstu 50 ára.“
DV (eyjan:is) 2. september 2023
Grenitrjáablæti
Óttar Guðmundsson skrifar: Isavia hefur krafist þess að greniskógurinn í Öskjuhlíð verði felldur eða grisjaður vegna flugöryggis. Margir hafa orðið til að mótmæla og talað um mikilvægi og fegurð þessa útivistarsvæðis. Venjulega er þar á ferð fólk sem aldrei hefur gengið á þennan torfæra hól í miðborg Reykjavíkur.
Á liðinni öld gekk yfir landið mikið skógræktaræði …
Skógrækt fyrir loftslag alls ekki sjálfsögð
„Mikilvægt er að skapa ekki ný umhverfisvandamál með því að planta ágengum tegundum í skógrækt og umbylta þannig ásýnd landsins. Þetta segir vistfræðiprófessor við Háskóla Íslands. Þá er nauðsynleg að vernda líffræðilegan fjölbreytileika í landinu.“
Of Ashes and Evergreens
„However, the voluntary carbon market presents a tricky balancing act. On the one hand, the barrier to certification must be sufficiently low to encourage investment and participation, while on the other hand, standards must be high enough for these projects to actually have the impact they claim. Many early carbon sequestration projects were uncertified, meaning that they can’t be used on this voluntary market.“
Tímabært að endurskoða nýtingu Öskjuhlíðar burtséð frá flugöryggi
Kristbjörn Egilsson líffræðingur segir tímabært að endurskoða skóglendið í Öskjuhlíð. Skógurinn sé dimmur og illa hirtur. Fyrir áratug var efnt til samkeppni um framtíðaruppbyggingu svæðisins, hægt væri að nýta þær tillögur sem lausn á málinu.
Lagastofnun Háskóla Íslands 10. ágúst 2023
Málþing um kolefnismarkaði
Morgunblaðið 17. júní 2023 (og fleiri miðlar)
Forstöðumaður Lands og skóga
Land og skógur er ný stofnun sem fer með málefni landgræðslu og skógræktar. Stofnunin verður starfrækt samkvæmt nýsamþykktum lögum um Land og skóg þar sem tvær stofnanir, Landgræðslan og Skógræktin, eru sameinaðar í eina stofnun. Auglýst er eftir framsýnum stjórnanda til að leiða stofnunina í kjölfar sameiningar. Einstaklingi sem hefur ótvíræða leiðtogafærni, þekkingu, reynslu og uppfyllir tilgreindar hæfniskröfur.
Skógræktarstjóri segir fullyrðingar VÍN ekki standast skoðun
Þröstur Eysteinsson skógræktarstjóri segir að fullyrðingar samtakanna VÍN og fyrrverandi landgræðslustjóra um skógrækt standist ekki skoðun. Ferðamenn sæki í skóginn og að hann auki öryggi við vegi.
„Það er ljóst að ásýnd lands breytist við skógrækt, líkt og við aðrar breytingar á landnotkun. Hvort sú ásýnd sé betri eða verri er háð smekk hvers og eins,“ segir Þröstur í umsögninni.
Innfluttar trjátegundir nauðsynlegar
Framkvæmdastjóri Landsamtaka skógareigenda segir að innfluttar tegundir nauðsynlegar til landgræðslu á Íslandi. Landnýting skipti meira máli en ferðamennska.
„Ef ég væri staddur á eyðieyju myndi ég ekki treysta á ferðamenn heldur landið,“ segir Hlynur Gauti Sigurðsson, framkvæmdastjóri Landsamtaka skógareigenda.
Skógrækt muni draga úr ferðamannastraumnum
Sveinn Runólfsson, fyrrverandi landgræðslustjóri, segir að há tré séu byrjuð að byrgja fólki sýn að náttúruperlum. Sveitarstjórnir þurfi að standast þrýsting skógræktarfólks og skipuleggja svæði vel til að forðast frekari slys.
Sveinn nefnir Systrafoss við Kirkjubæjarklaustur sem dæmi. Foss sem hann telur vera einn þann fallegasta á landinu og dragi margan ferðamanninn að. En sitkagreni hefur verið plantað nærri allan hringinn í kringum fossinn sem eyðileggur útsýnið.
Sjá einnig bréf frá VÍN til Sambands íslenskra sveitarfélaga 14. apríl 2023 hér.
Morgunblaðið (Leiðari) 9. maí 2023
Skógar og útsýni – varað við að gerbreyta íslensku landslagi
„Einhvern tímann var sagt að ef maður villtist í íslenskum skógi væri gott ráð að standa upp. Þetta ráð dugar nú skammt og víða má nú sjá foldgná tré þar sem áður var berangur. Trjárækt er að gerbreyta íslensku landslagi og nú hefur félagið Vinir íslenskrar náttúru undir forustu Sveins Runólfssonar, fyrrverandi landgræðslustjóra, skrifað Sambandi íslenskra sveitarfélaga bréf, þar sem varað er við þróuninni.“
Sjá leiðarann hér (aðeins fyrir áskrifendur Morgunblaðsins)
Morgunblaðið 5 maí 2023 (bls. 10)
Einstakt útsýni skert
Vara við að stórfelld skógrækt muni hafa mikil áhrif á ásýnd landsins og útsýni • Sveitarfélög taki málið fyrir
Vinir ísenskrar náttúru (VÍN) hvetja sveitarfélög til að taka skipulag sívaxandi skógræktar föstum tökum. Útsýni hafi víða verið skert með plöntun trjáa á röngum stöðum. Útsýni sagt verðmæt en vanmetin auðlind.
Sjá bréf VÍN til Sambands íslenskra sveitarfélaga hér og hlusta á stutt yfirlit á Morgunvakt ríkisútvarpsins hér (byrjar 12:30)
Skógarkolefni 2.0 á nýjum vef
„Ný útgáfa birtist í dag af kröfusettinu Skógarkolefni sem stuðlar að samræmi í kolefnisverkefnum með nýskógrækt. Um leið var opnaður nýr vefur Skógarkolefnis á slóðinni skogarkolefni.is. Í tilefni Loftslagsdags Umhverfisstofnunar í Hörpu 4. maí hefur verið gefið út nýtt myndband þar sem lýst er mikilvægi kolefnisbindingar með skógrækt og ábyrgra kolefnisverkefna.“
Sjá myndbandið hér.
Ríkisútvarpið (Samfélagið) 28. apríl 2023
Kolefnisbinding og kolefnisjöfnun
„Við ætlum að velta fyrir okkur kolefnisbindingu og kolefnisjöfnun og hverju það a að skila. Það er töluvert deilt um þessi mál, þau tengjast mikið inn í umræður um skógrækt og landgræðslu og hvaða stefnu Íslendingar eiga að taka í þeim efnum. Árni Finnsson formaður náttúruverndarsamtaka Íslands og einn stofnfélaga VÍN – sem eru vinir íslenskrar náttúru og Hreinn Óskarsson hjá skógræktinni, skógfræðingur og sviðsstjóri þjóðskóga líta þessi mál ólíkum augum. Við tölum við þá.“
Svar ráðherra við fyrirspurn um kolefnisbókhald
Svar umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra við fyrirspurn frá Líneik Önnu Sævarsdóttur um samspil vottaðra kolefniseininga, sem seldar eru á frjálsum markaði, og loftslagsbókhalds Íslands.
Viðskiptablaðið 25. apríl 2023
Auknar kröfur um vottun kolefnisverkefna koma í veg fyrir grænþvott
Rannveig Anna Guicharnaud, liðsstjóri í sjálfbærniteymi Deloitte, og Gunnar Sveinn Magnússon, meðeigandi og yfirmaður sjálfbærniteymis Deloitte: „Stöðlun kolefnisverkefna og vottun þeirra tryggir að þau séu raunverulega til gagns og leiði vissulega til minnkunar koldíoxíðs í andrúmslofti.“
Hvað er alþjóðlegt?
Fjármálastjóri Skógræktarinnar fjallar um alþjóðlegar vottanir kolefniseininga þegar kemur að skógrækt.
Heimildin skrifar að greinin sé m.a. svar við gagnrýni tveggja stofnfélaga Vina íslenskrar náttúru. Samkvæmt höfundi greinarinnar er þetta ekki rétt.
Grænþvottur með kolefnisjöfnun?
Árni Finnsson, formaður Náttúruverndarsamtaka Íslands segir að það sé óábyrgt af hálfu stjórnvalda og forstöðumanna fyrirtækja að láta eins og kolefnisjöfnun sé prýðilegur valkostur við samdrátt í losun.
Jim Ratcliffe áhugasamur um verkefnið
Auðjöfurinn Jim Ratcliffe er á meðal þeirra sem hafa sýnt áhuga á verkefni Skógræktarinnar sem snýst um að koma á fót viðurkenndu ferli vottunar á bindingu kolefnis með nýskógrækt.
Verkefnið hefur gengið framar vonum og eru um 20 slík í undirbúningi á mismunandi stigum, að sögn Þrastar Eysteinssonar skógræktarstjóra.
Færri lóur kveða burt snjóinn
Tugþúsundir mófugla tapa búsvæðum sínum ef öll þau 7.000 sumarhús sem búið er að samþykkja skipulag fyrir á landinu verða byggð. Mófuglum stendur einnig hætta af vegagerð, skógrækt og vindorkuverum. Forstöðumaður Rannsóknaseturs Háskóla Íslands á Suðurlandi segir að ef fram heldur sem horfir verði mófuglar að mestu farnir eftir hálfa öld.
Þessu er greint frá þessu á nýjum vef þar sem lesa má um áhrif landnotkunar á afkomu mófugla.
Bændablaðið 23. mars 2023, bls 50
Ágeng barrtré – Verðmæti eða vandamál?
Andrés Arnalds segir í Bændablaðinu að það megi „draga mikinn lærdóm af reynslu Nýsjálendinga. Þar er nú andvirði milljarða króna varið árlega til að verja landslag og lífríki fyrir innfluttum trjátegundum sem hafa verið að dreifast þar með veldisvaxandi hraða út frá ræktunarsvæðum sem kostuð voru af ríkinu.“
Sjá leiðréttingu á greininni og upplýsingar frá Nýja Sjálandi um þessi mál hér.
Ríkisútvarpið (Samfélagið) 17. mars 2023
Deilt um skógrækt á Íslandi
„Það er deilt töluvert um skógrækt á Íslandi, um umfang og tegundir trjáa sem er plantað. Við ætlum að reyna að skilja betur helstu átakalínur í þessari umræðu, fáum til okkar Þóru Ellen Þórhallsdóttur, plöntuvistfræðingur og prófessor við Háskóla Íslands og Eddu Sigurdís Oddsdóttur sviðstjóri rannsóknasviðs hjá Skógræktinni“
Ábyrg kolefnisbinding – Forsendur og vottun
Andrés Arnalds segir að það ógagnsæja og hagsmunatengda kerfi sem nú sé við lýði, og komi hvað skýrast fram í skógrækt vegna kolefnisbindingar, sé ekki boðlegt í samfélagi nútímans. Afleiðingarnar séu víðtækar.
Telur fyrirtæki fara frjálslega með hugtakið kolefnisjöfnun
Skógræktastjóri telur fyritæki fara heldur frjálslega með hugtakið kolefnisjöfnun þegar þau bjóða viðskiptavinum að setja fé í óvottuð verkefni sem óljóst er hvað skili mikilli bindingu.
Hugarfarsbreyting gagnvart hamfarahlýnun
Grein eftir Tinnu Hallgrímsdóttur, umhverfis- og auðlindafræðings og forseta Ungra umhverfissinna. „Við þurfum að nálgast loftslagsvandann með hugarfari sem viðurkennir hversu brýnt ástandið er, hversu mikla getu við höfum til breytinga, og allan þann ávinning sem af því hlýst.“
Samstöðin (Rauða borðið) 28. febrúar 2023
Kolefnisbinding sem stenst ekki
Brot úr Rauða borðinu þriðjudaginn 28. febrúar 2023 – Jón Gunnar Ottósson, fyrrum forstjóri Náttúrufræðistofnunar, segir okkur frá gagnrýni sinni á skógrækt sem kolefnabindingu: „Breytir skógrækt einhverju fyrir kolefnisjöfnun og lögbundin markmið Íslands um kolefnishlutleysi árið 2040?“
Sjá líka viðtal við Gunnlaug Guðjónsson hjá Skógræktinni á Rauða borðinu 2. mars (02:49:53), frétt í Heimildinni 5. mars og grein Reynis Kristinssonar, Kolviði, í Heimildinni 8. mars.
frettabladid.is 28. febrúar 2023
Fagur er fjallahringur
Ingimundur Gíslason skrifar á frettabladid.is: „En þetta er allt að breytast. Að hluta til á kostnað skattgreiðenda. Adam virðist vera að hörfa úr paradís. Um er að ræða stórfelldar landslagsbreytingar án nokkurs skipulags. Víða sést ekki lengur til fjalla vegna trjáræktar meðfram þjóðvegum landsins. Og þetta versnar með hverju ári sem líður. Trén stækka óðfluga og ræktunarsvæðum fjölgar. Er þetta það sem viljum? Almenningur er aldrei spurður.“
Hvers vegna er fjölbreytni náttúrunnar svona verðmæt?
Skúli Skúlason, Christophe Pampoulie, Ingibjörg Svala Jónsdóttir, Kristinn Pétur Magnússon, Snæbjörn Pálsson, Starri Heiðmarsson, Sæmundur Sveinsson og Tómas Grétar Gunnarsson skrifa.
Sjá líka Hátíð líffræðilegrar fjölbreytni og BIODICE.
Hvernig viljum við hafa skógana okkar?
Eiríkur Þorsteinsson skrifar á mbl.is: „Nú erum við farin að selja nýja afurð úr skóginum sem byggist á því CO2 sem skógurinn dregur í sig. Kolefnisjöfnunin er seld í formi aflausnarbréfa sem skógur er síðan ræktaður fyrir. Slík skógrækt án framtíðarsýnar um nytjar skóga er skammsýn. Timburafurðin og umhverfið eru ekki í aðalhlutverki og dýralífið breytist. Það verða til skógar, en eru það skógarnir sem við viljum eða eru þeir á þeim stöðum sem við viljum hafa skóga sem við getum nýtt til framtíðar?“
Tekist á um gróðursetningu trjáa: „Þetta er svo mikil svikamylla“
Fyrrverandi forstjóri Náttúrufræðistofnunar Íslands gagnrýnir að gróðursetning trjáa sé seld undir þeim forsendum að með því sé verið að kolefnisjafna. Stjórnarformaður Kolviðar segir skýrt tekið fram að það taki tíma fyrir trén að kolefnisjafna og að gróðursetning sé sannarlega betra en að gera ekki neitt.
Sjá líka athugasemd um fréttina birt á vef Kolviðar 16 febrúar 2023.
frettabladid.is 9. febrúar 2023
Verndum mófuglana
Jón Gunnar Ottósson: „Nú ber svo við að íslensk stjórnvöld boða herferð gegn heimilum þessara vina okkar með loftslagsvána til réttlætingar.“
Koltvísýringur fangaður í trjánum
Í Spegli RÚV útskýra Reynir Kristinsson, stjórnarformaður Loftslagssjóðsins Kolviðar, og Þröstur Eysteinsson, skógræktarstjóri, muninn á aðkomu Kolviðar og Skógræktarinnar (Skógarkolefni) hvað varðar sölu á kolefniseiningum. Sjá líka umfjöllun VÍN um málið hér.
Dagens Nyheter (DN) 27. janúar 2023
Loftslagsvæn nytjaskógrækt er svindl
Í Frétt DN (500 forskare: Klimatsmart skogsbruk är en bluff) er fjallað um bréf frá 500 vísindamönnum til forseta stofnana Evrópusambandsins. Það bréf er svar við öðru bréfi sem 550 vísindamenn sendu stofnunum ESB í október 2022.
Fréttablaðið 21. janúar 2023, síða 27
Náttúruvernd í víðum skilningi
„Við teljum að allir, sem fara um landið okkar með opin augun, hljóti að sjá að tegundir eins og stafafuran eru að breiðast mjög hratt út,” segir Sveinn Runólfsson, formaður VÍN, í viðtali við Fréttablaðið. Sjá líka á frettabladid.is.
Fréttablaðið 10. janúar 2022, síða 15
Rangfærslur um skógrækt
Pétur Halldórsson kynningarstjóri hjá Skógræktinni svarar grein Hjálmars Waag Árnasonar frá 3. janúar 2023 (sjá Hættur stafa af skógrækt)
Fréttablaðið 3. janúar 2023, síða 15
Hættur stafa af skógrækt
„Ríkið ver hundruðum milljóna í skógrækt en þar virðist ríkja algjört stefnuleysi,” segir Hjálmar Waag Árnason í grein í Fréttablaðinu.
Fréttablaðið 27. desember 2022, síða 11
Skógrækt með fyrirhyggju
Pétur Halldórsson kynningarstjóri hjá Skógræktinni svarar grein Trausta Baldurssonar frá 19. desember 2022 (sjá Skógrækt án fyrirhyggju)
frettabladid.is 19. desember 2022
Skógrækt án fyrirhyggju
„Íslenskt stjórnvöld þurfa að stoppa skógrækt í andstöðu við lög um náttúruvernd tafarlaust,” segir Trausti Baldursson í grein á frettabladid.is.
Segir kolefnisjöfnun boðin af Icelandair ekki standast skoðun
Stefán Gíslason umhverfisstjórnunarfræðingur hafði samband við Icelandair í október og gerði athugasemdir við sölu fyrirtækisins á kolefnisjöfnun til viðskiptavina sinna.
Asparskógur á Suðurlandi fyrsta skráða verkefnið
„Loftslagsverkefnið Kolefnisbrúin er í eigu Bændasamtaka Íslands og skógarbænda. Meginmarkmið þess er að koma á fót viðskiptasamböndum á milli bænda og þeirra aðila sem vilja minnka kolefnislosun sína, þar sem átt er í viðskiptum með svokallaðar kolefniseiningar.”
Skógrækt mun sjöfaldast hér á landi á næstu árum
Viðtal við Þröst Eysteinsson skógræktarstjóra. „Í þriðja lagi muni einkaaðilar huga að skógrækt til að selja kolefniseiningar í grænt bókhald fyrirtækja um allan heim. Þetta er að verða valkvæður markaður um allan heim og því geta menn keypt sér kolefnisjöfnun hvar sem þeim sýnist,” segir Þröstur.
Óheft jarðakaup ógn við bændastétt
„Óheft jarðakaup innlendra og ekki síður erlendra efnamanna hér á landi eru farin að ógna endurnýjun í mörgum greinum íslensks landbúnaðar,” segir í frétt Fréttablaðsins.
Íslenskir staðlar 2. desember 2022
Kolefnisjöfnun til framtíðar
Kynnigarfundur Staðlaráð Íslands á tækniforskrift um kolefnisjöfnun. Dagskráin var eftirfarandi:
- Opnunarávarp – Halldór Þorgeirsson, Loftslagsráð
- Innihald tækniforskriftar – Guðmundur Sigbergsson, Loftslagsskrá Íslands
- Hvaða þýðingu hefur þetta fyrir fyrirtæki? – Gunnar S. Magnússon, Deloitte á Íslandi
- Hvaða áhrif hefur þetta á sjálfbærniuppgjörið? – Þorsteinn Svanur Jónsson, Klappir
- Hvaða þýðingu hefur þetta fyrir loftslagsverkefni? – Guðný Nielsen, SoGreen og Ingibjörg Jónsdóttir, Yggdrasill Carbon
Bændablaðið 1. desember 2022, forsíða og bls 20-21
Fyrsta sala vottaðra kolefniseininga
„Í ágúst á þessu ári var gefin út tækniforskrift um kolefnisjöfnun eftir ákall frá aðilum á markaði. Nú er búið að skilgreina hvað þarf til þess að fyrirtæki og stofnanir geti jafnað út sína losun og hvaða skilyrðum þarf að fullnægja til að geta haldið fram kolefnishlutleysi.”